జ్ఞానమూర్తి అయిన పరమశివుడు, ఆనంద స్వరూపిణి శక్తి కలసి ఒకే రూపంగా వినాయకుడిగా మనకు దర్శనమిస్తారు. “గణానాం పతిః గణపతిః” అని వేదాలలో పేర్కొనబడింది. ఆయన దేవ, దానవ, మానవులందరికీ నాయకుడిగా, ఆరాధ్యుడిగా నిలుస్తారు. విఘ్నేశ్వరుడు సర్వ దేవతల సమష్టి స్వరూపం. తత్త్వవేత్తల వర్ణన ప్రకారం, గణపతిలో విష్ణువు ముఖం, శివుడి నేత్రాలు, బ్రహ్మ నాభి, శక్తి ఎడమ భాగం, సూర్యుడు కుడి భాగంగా స్థానం కలిగి ఉన్నారు.
గణపతిని సకల దేవతల ప్రతిబింబం
వేదాలలో ఓంకార రూపంగా విఘ్నేశ్వరుని ఘనతను స్పష్టంగా చెబుతారు. లలితా సహస్రనామంలో “కామేశ్వర ముఖాలోక కల్పిత శ్రీగణేశ్వరా” అంటూ ఆయన విశిష్టతను ప్రశంసించారు. పార్వతీపరమేశ్వరులు తమ దివ్య సంకల్పంతో దుష్టశక్తులను నిర్వీర్యం చేయడానికి గణపతిని సృష్టించారు. ఆయుధంగా విఘ్నాలను ప్రయోగించి, కార్యాలను విజయవంతం చేసే గుణం ఆయనకు ప్రత్యేకం.
విద్యాస్వరూపుడైన గణపతి
గణపతి విద్య, వినయం, వివేకానికి అధిష్ఠాతృ దేవత. పతంజలి యోగశాస్త్రం ప్రకారం, ఆయన మూలాధార చక్రానికి అధిదేవత. భక్తులకే కాకుండా యోగులకు కూడా ఆయన ఆరాధ్యుడు. పురాణాల ప్రకారం, మహాభారత రచనలో వ్యాసభగవానుని అనుయాయిగా గజాననుడు అద్భుత కర్తవ్యాన్ని నిర్వర్తించారు.
గణపతికి విభిన్న రూపాలు
గణపతిని బాల గణపతి, తరుణ గణపతి, వీర గణపతి, హేరంబ గణపతి రూపాల్లో ఆరాధిస్తారు. ఆయన లక్ష్మి, సిద్ధి, బుద్ధితో కలిసి ఉన్న లక్ష్మీగణపతి, సిద్ధి బుద్ధి గణపతి రూపాలు భక్తులకు అత్యంత ఆరాధనీయమైనవి. నృత్యగణపతి రూపంలో ఆయన సంగీత, నాట్యకళలకు ప్రతీకగా నిలుస్తారు.
గణపతి తత్త్వంలో అంతరార్థం
విఘ్నాలను తొలగించేందుకు మేధతో కూడిన ఆత్మసంబంధం అవసరం. గణపతి గజముఖం జ్ఞానానికి సూచన. తొండం ప్రణవ స్వరూపాన్ని తెలియజేస్తుంది. పెద్ద చెవులు ఆత్మిక విషయాల వినికిడి సామర్థ్యాన్ని సూచిస్తాయి. లంబోదరుడి పొట్ట లోకాన్ని తనలో భద్రపరచుకుంటాడని చెబుతుంది. నాలుగు చేతుల్లోని ఆయుధాలు ఆయన మూర్తిలోని వివిధ గుణాలకు సూచనలు.
వినాయక చవితి ఉత్సవాల మహత్వం
భారత స్వాతంత్ర్య ఉద్యమ సమయంలో బాలగంగాధర తిలక్ విఘ్నేశ్వరుని ఉత్సవాలను ప్రజలను ఏకతాటిపైకి తేవడంలో ఉపయోగించారు. ఈ ఉత్సవాలు అప్పటినుంచి దేశమంతటా విస్తరించాయి. బౌద్ధులు, జైనులు కూడా విఘ్నేశ్వరుని భక్తితో ఆరాధిస్తారు.
గణపతికి భక్తి చూపించాల్సిన విధానం
వాక్కును నియంత్రించి సౌమ్యతను అలవరచుకోవడం వినాయక భక్తులకు ప్రధాన లక్షణం. వినాయకుడి భక్తులు కేవలం సజ్జనులకే కాదు, సమతత్వాన్ని అలవరచుకునే వారిగా ఉండాలి. గణపతి ఆరాధన భిన్నత్వంలో ఏకత్వాన్ని సూచిస్తుంది.
సమాప్తి
గణపతి ఆరాధన మన జీవితంలో విజ్ఞానం, విజయాన్ని, ఆనందాన్ని తీసుకువస్తుంది. ఎవరైతే ఆయన్ని నిజమైన భక్తితో పూజిస్తారో, వారి జీవితంలో వినాయకుని ఆశీస్సులు ఎల్లప్పుడూ ఉంటాయి.
విఘ్నాలను తొలగించి, విజయాన్ని ప్రసాదించే గణాధిపతిని స్మరించుకుందాం!
